Elektrikli araçların menzili yeterli mi?

Benzin ya da motorin gibi fosil yakıt ile çalışan bir otomobiliniz var. Bu araçla İstanbul'dan Ankara'ya veya İzmir'e sık sık seyahat ettiğinizde, öncesinde deponuzu doldurup kesintisiniz ek yakıt almadan bu destinasyonlara ulaşabilirsiniz. Peki aynı şekilde bataryasını tam doldurduğunuz elektrikli aracınızla seyahat esnasında ilave elektrik şarj yüklemesi yapmadan aynı destinasyonlara ulaşabilmek mümkün mü? 

Bugünkü şartlarda bunun gerçekleşmesi sanırım çok kolay değil gibi görünüyor..

Her geçen gün artan elektrikli araç sayısında kullanıcılar için en büyük problem aracın menzili, şarj noktalarını bulma ve ulaşımı da çok kolay değil.. Şarj noktalarına ulaşsanız bile aracın şarj edilme süreci bekleme hariç en az 40 dakika ile 60 dakika şarj süresinde olabiliyor. Yapılan analizlerde Ankara ve İzmir gibi ortalama 450-500 km gibi bu mesafelere ulaşabilmek için seyahat sırasında en az 2 defa şarj bataryası bulma ve aracınızı şarj etme ihtiyacı gündeme gelebilir. İstanbul'dan normal bir hızla 4-5 saatte ulaşabileceğiniz bu destinasyonlara mevcut zamana en az +2 saat ilave zaman öngörmeniz gerekiyor ki yolda yaşadığınız şarjım bitecek mi? ya yolda kalırsam? stresi de ayrı bir psikolojik durum ve yol, sürücü güvenliğini negatif etkileyebilecek yorucu bir ortam..

Elektrikli araçların menzili şu an itibariyle ortalama 350-400 km sınırında olsa da aslında minimum %15 maksimum % 85'de kalacak şekilde araç bataryasının şarj edilmesi önerisi ve batarya ömrünün daha uzun gerçekleşmesi için tavsiye edilmesi gibi bir durumda var. Aslında pratiklerden bildiğimiz gerçek kullanım maksimum konforlu sürüş menzilinin 240 km menzilde kalması ve pratikte bu mesafe kadar aracınızı kullanabilmeniz... ayrıca sürüş esansında araçta kullandığınız klima, radyo, dijital uygulamalar ve araç hızı ile araç dinamiğine bağlı sürtünme katsayısı da bataryadaki şarjın daha hızlı tükenmesine zemin hazırlayabilmekte. Bu durumda araç kullanıcısı ortalama her 240 km'de aracını şarj etme zorunluluğunda hissedebilir. Dolayısıyla elektrikli araç üreticilerinin pazarlama ve satış safhasında kataloglarında menzil olarak verdikleri rakamların, pratik gerçekleşeninde %60 oranında aracın menzilini hesaplamak daha akılcı bir durum olarak düşünülebilir.

Ayrıca şarj noktalarında sıra beklemeyi de öngörmeniz ve şarj süresince yolda beklemeye hazırlıklı olmanız ayrı bir paradoks! seyahat sırasında eğer aracınız DC şarj ünitesi bulursa biraz daha şanslısınız belki 40-60 dakika gibi bir zamanda istenilen seviyelerde şarj etme fırsatı bulabilirsiniz. Fakat AC şarj ünitesine denk gelirseniz bu süre 2 saati geçebilecek bir süreye kadar devam edebilir.

Elektrikli araçların konforu, dijitalleşmesi ve yeşil enerjiyi kullanması kabul edilebilir, çok güzel doğa dostu bir durum olsa da araç menzilinin asgari 800 km-1000 km arasına taşınması kullanıcıdaki stresi biraz daha azaltabilir diye öngörülebilir. Buna ilave, araç şarj sürelerinin 5-10 dakika aralığına çekilmesi de konvansiyonel araçlarla eşit menzil anlamı taşıyabilir.

350-400 km menzilde gerçekte 240 km konforlu sürüşü sağlayan araçların yoğunlaştığı bir ortamda araç üreticilerinin bu konu üzerinde yoğun çalıştıkları da biliniyor. Diğer bir soru da şu; yakın gelecekte 800 km 1000 km menzile çıkan araçlar çoğaldığında menzili düşük diğerler araçlar ne olacak? Bu araçların bataryaları daha uzun bir menzile göre revize edilebilecek mi? neredeyse araç maliyetinin yarısından fazlası gibi konuşulan ve önemli bir maliyet olarak dile getirilen mevcut araç bataryalarının durumu ne olacak? Araç satış sonrasının, araç sigorta sektörünün bu duruma hazırlıklı ve araç kullanıcıların bu bilinçte olması gerekebilir.

Elektrikli araçların kullanımda enerji/yakıt sarfiyatında tasarruf ön plana alınsa da yol, sürücü ve yolcu güvenliğinin ön plana alınması daha önemli bir konu olarak değerlendirilmelidir. Seyahat sırasında aniden şarjı bitmiş bir aracın otoyol ortasında en az 120 km hızla giden araçlar arasında kalması daha tehlikeli bir duruma da sebep olabilir. Bu nedenle elektrikli araç kullanıcılarının şarj göstergelerinin % 2'leri gösterdiği bir durumda; güvenlik sebebiyle elektrikli araçların şarjı bittikten sonra hareket ettirilmemesi tavsiye edildiği için, yolun en sağına doğru araçları ile yanaşmaları mümkünse araçlarını emniyet şeridine yakın tutmaları, her an şarjın biteceğini ön görerek kendilerini hazırlamaları ve en yakın şarj noktası için çekici talep etmeleri yerinde olabilir. Bu bilgiler ışığında elektrikli araçlarda uzun menzil tartışmaları rakamları ve kilometreleri ifade etse de esas odaklanılması gereken konulardan birinin de şarjının bitmesi sonucu seyahat sırasında yaşanabilecek olumsuzlukları asgari seviyelere çekecek yol, sürücü ve yolcu güvenliği olmalı ve buna göre de önlemler alınmalıdır.

Yakın zamanda uzun menzilli elektrikli araçların yolda görüneceği kesin olmakla beraber mevcut düşük menzilli ve bu araçların destek unsuru olan kısa zamanlı şarj kabiliyetine sahip DC şarj istasyonlarının, yol güvenliği için akaryakıt istasyonları gibi en az 5 km ara mesafe ile yerleştirilmeleri gerekebilir.